Yaesu FT-897

FT-897 jest uniwersalnym transceiverem, który radioamatorowi posiadającemu tylko jedno urządzenie pozwoli na dobrą pracę w pasmach KF i UKF, z zastosowaniem także nowych technik cyfrowych, jednak nie jest to urządzenie odpowiednie dla wyczynów DX-owych.
W 2002 r. na rynku światowym zadebiutowały między innymi dwa nowe transceivery Yaesu: FT-857 i FT 897. Mają one zbliżone parametry i możliwości. Mniejszy, FT-857, jest typowym transceiverem typu mobil - zwarta budowa, odejmowalny przedni panel, podobnie jak to było w FT-100 i IC-706. Ma także podobne moce: 100W na KF i 6m, 50W na 2m i 20W na 70cm.

Małe wymiary spowodowały, że przy dość dużej gałce strojenia okienko wyświetlacza jest małe, zawiera niewiele informacji, a przyciski są rozłożone nie tylko na przednim panelu, ale także wokół gałki strojenia. Obsługa tego niekonwencjonalnie wyglądającego transceivera wymaga w pierwszej chwili przełamania oporów.
Ale bardziej wymagający radioamator wybierze z pewnością FT-897, który może pracować jako transceiver przenośny, zasilany z wewnętrznych akumulatorków, jako mobil, zasilany z samochodu 13,8V, lub jako stacja bazowa, zasilana z sieci, a jego wygląd jest bardziej klasyczny.
Rodzaje pracy, moce
Ta duża uniwersalność sposobu wykorzystywania jest jego wielką zaletą. Można go zabrać na urlop w teczce (wymiary 200 x 80 x 262mm), iść z nim na wycieczkę (waży tylko 3,9kg bez baterii) lub po włożeniu zasilacza pracować z pokoju, jako stacja bazowa.
Transceiver ten może mieć dołączonych szereg urządzeń pomocniczych, dodatkowo zakupionych (opcje).
FT-897 umieszczony jest w masywnej odlewanej ramie aluminiowej, która zapewnia sztywność wymaganą dla dzisiaj już niezmiernie delikatnych elementów i mikroprocesorów. Podwójny wentylator, sterowany temperaturą wewnątrz urządzenia, przy odpowiednim użebrowaniu ramy pozwala na pracę z mocą 100W podczas zawodów KF i 6m, a także w pasmach 145MHz z mocą 50W i 435MHz z mocą 20W.
Podstawowe cechy i parametry (w wersji dla USA, inne wersje mogą mieć nieco inne zakresy)
- TX: zakres częstotliwości 160-10 metrów, 50MHz, 144MHz, 430-450MHz (plus kanał awaryjny Alaski (5167,5kHz)
- RX: 100kHz do 56MHz, 76-154MHz; 420-470MHz
- Moc wyjściowa: 100W KF i 6m, 50W na 2m i 20W na 70cm. Przy pracy z baterii 20W.
- Mody pracy: USB, LSB, CW, AM, FM, W-FM, cyfrowe (AFSK), Packet Radio (1200/9600 FM)
- Mody cyfrowe: RTTY, PSK-31 U, PSK-31-L, SSTV, Pactor itd.)
- Pasmo meteorologiczne (USA) - odbiór
- Wbudowany klucz elektroniczny z trzema pamięciami komunikatów
- Wielokolorowy wielofunkcyjny wyświetlacz LCD
- Wskaźnik beleczkowy mocy wyjściowej, ALC, WFS, modulacji
- Wskaźnik spektroskopowy kanałów
- Opcyjne filtry wąskie CW (500Hz) i SSB (2,3kHz)
- Przełączanie szybkości ARW (szybka, wolna, auto, wyłączona)
- Gałka wzmocnienie RF/nastawienia blokady (squelch)/przestrajanie IF
- Wbudowany ogranicznik trzasków (NB)
- Odbiór stacji radiofonicznych AM i FM
- Podwójne VFO, możliwość ich sprzęgania, przesuwanie IF (PBT), oraz precyzer (RIT)
- Wybór szerokiego/wąskiego FM
- Odbiór sygnałów lotniczych AM
- Specjalne mody cyfrowe oparte na SSB dla PSK31, AFSK dla RTTY itd.
- Wbudowany klucz elektroniczny CW i funkcja Semi-Break-In
- Gniazdo do dołączenia transwertera
- Wbudowany VOX
- Wbudowany CTCSS i DCS
- Wbudowany ARTSTM (sygnalizacja znajdowania się w zasięgu komunikacyjnym)
- Wbudowany Smart SearchTM - (system inteligentnego załadowywania kanałów pamięci)
- 200 pamięci normalnych, plus 4 kanały domowe (Home) i 5 pamięci granic pasm
- Alfanumeryczne opisywanie kanałów pamięci
- Automatyczne odłączanie zasilania po upływie nastawionego czasu (APO) i przerywanie nadawania po przekroczeniu czasu
- Możliwość sterowania z komputera (CAT) i klonowania.
Obsługa
Do obsługi tych wszystkich funkcji, wobec niewielkiego miejsca na przednim panelu (rysunek poniżej), dla 15 przycisków i przełączników oraz 4 gałek, zastosowano trójstopniowy poziom sterowania. Najczęściej używane sterowniki umieszczane są na przednim panelu. Podstawowe funkcje znajdują się na poziomie drugim. Po krótkim naciśnięciu przycisku [F] (6) aktywuje się gałkę MEM/VFO CH (14) z rastrem, którą wybiera się jeden z 17 wierszy funkcyjnych ("a" do "q"). Każdy wiersz funkcyjny przypisuje przyciskom [A], [B], [C] (2) inny zestaw funkcji. Funkcje aktualnie przypisane tym przyciskom pokazywane są na wyświetlaczu (1) nad przyciskami. Dłuższe (1s) naciśnięcie przycisku [F] powoduje przejście do modu Menu. Teraz gałka MEM/VFO CH pozwala na wybranie jednej z 91 pozycji menu dla nastawienia rzadziej stosowanych funkcji. Znaczna część z tych nastawień dokonywana jest przez operatora jednorazowo i później, o dokonanym nastawieniu zazwyczaj się zapomina. Wobec wielkiej liczby możliwych nastawień konieczne jest korzystanie z przejrzystej tabeli w instrukcji obsługi.
Mały przykład objaśni sposób nastawiania do pracy CW. W stanie domyślnym wewnętrzny klucz jest wyłączony, co pozwala na podłączenie klucza zewnętrznego mechanicznego lub elektronicznego. Dla aktywowania klucza wewnętrznego (który posiada dodatkowo trzy pamięci), należy krótko nacisnąć [F] (6), następnie obracać gałkę MEM/VFO CH (14) w celu wybrania wiersza wielofunkcyjnego "j". Na lewo od beleczki miernika na wyświetlaczu pojawi się ikona "MFj", zaś nad przyciskami [A], [B], [C] funkcje: SPOT, BK i KYR. Krótkie naciśnięcie przycisku [C] powoduje aktywowanie klucza elektronicznego, co zostaje potwierdzone pojawieniem się nawiasów przy ikonie (KYR). Dłuższe naciśnięcie przycisku [C] otwiera Menu nr 030 [CW SPEED] do nastawienia szybkości kluczowania. Szybkość kluczowania wybiera się gałką główną (DIAL) (8), zaś jednostki "wpm" lub "cpm" gałką MEM/VFO CH. Aby wpisać nastawienia do pamięci i wyjścia z modu ustawiania należy ponownie dłużej nacisnąć przycisk [F].
Zasilanie
W dolnej części transceivera znajduje się komora, do której można wstawić opcyjny zasilacz sieciowy FP-30, dostarczający ponad 20A przy 13,8V. Przy pracy terenowej w miejsce zasilacza możemy wstawić dwie baterie akumulatorowe NI-MH FNB-78 o pojemności po 4,5Ah przy 13,2V. Baterie te mogą być ładowane z zewnątrz szybką ładowarką (4h) PA-26B/C/U i wykorzystywane oddzielnie. Przy pracy z baterii moc jest automatycznie ograniczona do 20W (10 W na 70 cm). Przy pracy mobil transceiver dołącza się specjalnym kablem z bezpiecznikami do akumulatora w samochodzie. Wymagane jest napięcie 13,8V ą 15%, minus na masie. Uprzednio należy sprawdzić, czy podczas pracy silnika napięcie ładowania nie przekracza podanej wartości, gdyż grozi to uszkodzeniem transceivera. W czasie odbioru transceiver pobiera 0,6 do 1,0 A, przy nadawaniu do 22A. Moc wyjściową transceivera można zmniejszyć poniżej 5W, co pozwala na pracę w klasie QRP.
Wyświetlacz
Wielofunkcyjny wyświetlacz LCD posiada atrakcyjne podświetlenie, które można wyłączać, by oszczędzać baterie. Zaskakującą jest możliwość zmiany kolorów wyświetlacza przy zmianie pasm, modu lub siły sygnału. Ustawienia dokonuje się w odpowiedniej pozycji Menu.
Anteny, dostrajacz antenowy (Tuner)
Transceiver ma dwa wyjścia antenowe (gniazda SO 259), jedno dla KF i 6m, drugie dla 2m i 70cm. Przełączanie gniazd następuje automatycznie przy zmianie pasm KF/UKF.
Na lewym boku transceivera można zamontować opcyjny automatyczny dostrajacz antenowy FC-30 (Antenna Tuner) z pamięcią. Dopasowanie uzyskuje się przez przełączanie bardzo szybkimi przekaźnikami przełączającymi 16 kondensatorów i 9 niskostratnych cewek. Dostrajacz pozwala na dostrojenie w paśmie KF (160m do 10m) w zakresie 17W do 150W, zaś w paśmie 6m w zakresie 25W do 100W. Na UKF dostrajacz nie działa. Dostrajacz może być zbocznikowany lub włączony na stałe, co poprawia selektywność wejścia odbiornika i zmniejsza interferencje od silnych stacji. Dostrajacz, po pomyślnym dostrojeniu układu antenowego do transceivera, zapamiętuje ustawienia i przy ponownym powrocie do tego samego pasma i częstotliwości bez poszukiwania ustawia się w sposób, jaki ma zapisany w pamięci. Przyśpiesza to znacznie przechodzenie na różne pasma.
Automatyczna antena mobil
Przy pracy mobil można skorzystać z dwóch rodzajów anten (opcje) dostrajanych do częstotliwości pracy. Są to typ ręczny ATAS-25 oraz nowszy ATAS-100/-120. Antena ta automatycznie dostraja się w pasmach 7/14/21/28/50MHz, a także w pasmach UKF. Istnieje także możliwość ręcznego dostrojenia w pasmach 30/17/12m.
Na pasmach KF antena ma bardzo małą długość elektryczną i skuteczność promieniowania jest ograniczona. Jest ona ponadto zależna od miejsca i sposobu umocowania anteny na samochodzie czy łodzi. W celu doprowadzenia anteny do rezonansu jest ona wysuwana na odpowiednią długość i automatycznie dołączane są dodatkowe cewki i kondensatory. Całość ma bardzo dużą dobroć, skutkiem tego antena jest bardzo wąskopasmowa. Przy przestrajaniu się w ramach pasma KF ponad 10kHz antena musi być podstrajana. Automatyczny układ czasami nie wykrywa niewielkiego niedopasowania i wtedy można skorzystać z ręcznego dostrojenia.
Po zainstalowaniu anteny ATAS-100/-120 należy "powiadomić" o tym transceiver, wpisując w odpowiedniej pozycji Menu określone dane. Następnie antena całkowicie zsuwa się do dołu, po czym powoli wysuwa, próbując doprowadzić układ do rezonansu przy odpowiednim dołączaniu kondensatorów i cewek. Po uzyskaniu dopasowania ruch wysuwania anteny zostaje przerwany. Jeśli za pierwszym razem dostrojenie się nie uda, następuje zsunięcie anteny do dołu (ca 1 minuta) i ponowne jej wysuwanie dla dostrojenia. Antena w dolnym położeniu jest dostrojona do pasm 2m i 70cm. Do pracy w pasmach UKF zaleca się stosowanie układu przeciwwag ATBK-100.
Wzmacniacz liniowy
Transceiver FT-897 posiada obwody przyłączania i sterowania potrzebne do łatwego podłączenia większości powszechnie stosowanych wzmacniaczy liniowych, na przykład półprzewodnikowy wzmacniacz VL-1000. Linia przełączania T/R jest powiązana z tranzystorem z "otwartym kolektorem", zdolnym do obsługi cewki przekaźnika z napięciem do +50V DC i prądem do 400mA.
Wybór pasma, przestrajanie
Pasma wybiera się przyciskiem UP/DWN, przechodząc kolejno przez poszczególne pasma. Na każdym paśmie funkcjonuje podwójne VFO, które pozwala na przykład na ustawienie VFO A w części CW, zaś VFO B w części SSB. Istnieje możliwość pracy z rozdzieleniem częstotliwości (split), to jest nadawanie na VFO A, odbiór na VFO B, przy czym dla pracy satelitarnej oba VFO mogą być wybrane z różnych pasm.
Częstotliwość VFO przestraja się zgrubnie gałką MEM/VFO CH (14) lub precyzyjnie gałką DIAL (8). Szybkość przestrajania zależy od modu pracy. Dla gałki MEM/VFO CH w modzie AM krok wynosi 2,5-25kHz, w modzie FM: 5-50kHz, zaś SSB 1-5kHz. Szybkość przestrajania gałką DIAL ustawia się w programie od 10Hz/krok do 200Hz/krok.
Parametry dynamiczne
Transceiver posiada wiele funkcji do poprawiania jakości odbioru w trudnych warunkach (pile-up, interferencje), jak też i formowania charakterystyki podczas nadawania; część z nich realizowana jest na częstotliwości pośredniej (filtry IF), inne za pomocą cyfrowej obróbki sygnału m.cz. (DSP). Należą do nich: przesuwanie pasma p.cz. (passbandtunning), wycinanie sygnału interferującego (notchfilter), regulacja szerokości pasma, wycinanie tła szumów i szereg innych.
Właściwości dynamiczne odbiornika były opisane w CQ-DL 3-2003 przez DH9JS i innych oraz w QST 5-2003 przez KU7G. Potwierdzają one w zasadzie dotrzymywania parametrów deklarowanych. Jednak nie jest to transceiver do pracy wyczynowej. Parametry odbiorcze (IMD3 = 85 dB na KF i 80dB na UKF, blokowanie: KF: 100dB, UKF
92-94dB) uznać można za przeciętne, zaś nadajnik z IM = 21dB będzie wprowadzał znaczące zakłócenia w sąsiednich kanałach.
Dodatkowe funkcje
Transceiver posiada dodatkowe funkcje. Należą do nich: rozbudowany system skanowania, bank szybkiej pamięci (QMB), kanał domowy (Home), tekstowe nazywanie kanałów pamięci, monitor spektroskopowy, wykrywanie czynnych kanałów AM i FM (Smart Search), nadzorowanie wybranego kanału podczas pracy na innym kanale (Dual Watch), praca beaconowa z emisją zadanego tekstu, możliwość sterowania z komputera (CAT), monitorowanie Fax pogodowego (WeatherFax), możliwość nastawienia dowolnej częstotliwości na wyświetlaczu przy pracy transwerterowej, zegar do wyłączania po określonym czasie bezczynności lub zbyt długiej pracy nadawczej na FM, kodowanie/dekodowanie CTCSS, DSC z wykrywaniem kodowania odbieranej stacji, sygnalizowanie wyjścia poza teren zasięgu (ARTS) i kilka innych.
Instrukcja
Instrukcja jest napisana w sposób zwięzły, tabele i opisy funkcji są czytelne, brakuje jednak obrazu pełnego rysunku wyświetlacza w większej skali, co ułatwiłoby czytanie miniaturek pokazywanych przy określonych funkcjach. Warto także uzupełnić wiadomości 9-stronicową instrukcją "FT-897 Alignment" podaną pod FCC ID:K66FT-897 w Internecie na www.vxstdusa.com.
Ceny
Sam transceiver w firmach w USA kosztuje około 1000 $, w Europie 1400 euro, ceny wyposażenia opcyjnego podane są w Internecie np. na www.universal-radio.com/catalog/hamhf/0897.html. Modyfikacja baterii opisana jest na www.eham.net/articles/4114, zaś porównanie z innymi transceiverami na www.eham.net/raviews/detail/2432. Dalsze szczegóły znajdują się pod adresen www.vxstdusa.com oraz www.yaesu.co.uk.

Zdzisław Bieńkowski SP6LB     

Pełny tekst artykułu na stronach magazynu